Ουσιαστική τομή στη δομή και στη διάρθρωση του τμήματος επήλθε το 1982, με την εφαρμογή στα πανεπιστήμια του νόμου 1268, περισσότερο γνωστού έκτοτε ως νόμου - πλαισίου. Με το νόμο αυτό ο παλαιότερος θεσμός της έδρας καταργήθηκε και αντικαταστάθηκε από το σχήμα “τμήμα - τομέας”. Το τμήμα ανέλαβε την ευθύνη χάραξης της πολιτικής σε σχέση με την εκπαιδευτική και ερευνητική δραστηριότητα στο πεδίο της επιστήμης που αφορά στο πτυχίο, ενώ ο τομέας ανέλαβε την ευθύνη της υλοποίησης των βασικών επιλογών του τμήματος στην καθημερινή πανεπιστημιακή εργασία. Άλλαξε επίσης ο τρόπος λήψης των αποφάσεων και κυρίαρχο όργανο αναδείχθηκε πλέον η γενική συνέλευση του τμήματος με τη συμμετοχή διδασκόντων και διδασκομένων, που αποφασίζει για την ακολουθούμενη διοικητική, εκπαιδευτική και ερευνητική πολιτική. Έτσι, το τμήμα από το 1982 αποτελεί αυτοδύναμη ακαδημαϊκή μονάδα που χορηγεί δίπλωμα πολιτικού μηχανικού και συγκροτεί μαζί με τα υπόλοιπα 7 τμήματα την Πολυτεχνική Σχολή. Η διάρθρωσή του Τμήματος ορίστηκε με την υπουργική απόφαση B1/200/23-2-83, σύμφωνα με την οποία συστάθηκαν στο Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών 4 τομείς, οι εξής:

• Τομέας Επιστήμης & Τεχνολογίας των Κατασκευών (T.E.T.K.),
• Τομέας Υδραυλικής & Τεχνικής Περιβάλλοντος (T.Y.T.Π.),
• Τομέας Γεωτεχνικής Μηχανικής (T.Γ.M.),
• Τομέας Συγκοινωνιών και Οργάνωσης (T.Σ.O.), που το 1999 μετονομάστηκε σε Τομέα Μεταφορών, Συγκοινωνιακής Υποδομής, Διαχείρισης Έργων & Ανάπτυξης, ενώ το 2016 μετονομάστηκε και πάλι σε Τομέα Μεταφορών και Διαχείρισης Έργων (ΤΟ.ΜΕ.Δ.Ε.).

Στους τομείς υπάγονται σήμερα 20 από τα 21 θεσμοθετημένα εργαστήρια, άλλα των οποίων δημιουργήθηκαν εξαρχής και άλλα στην πορεία του χρόνου, ενώ άλλα, λαμβάνοντας υπόψη την εισαγωγή νέων κατευθύνσεων και τη διεύρυνση του γνωστικού αντικειμένου στον αντίστοιχο επιστημονικό τους τομέα μετονομάστηκαν και οργανώθηκαν σε νέα βάση, εγκρίνοντας τον εσωτερικό τους κανονισμό και εκλέγοντας νέους διευθυντές εργαστηρίων.

Συγκεκριμένα, τα 20 θεσμοθετημένα εργαστήρια κατά τομείς στη σημερινή τους μορφή απεικονίζονται παραστατικά στον παρακάτω πίνακα.

Το Εργαστήριο Φιλοσοφίας και Τεχνολογίας υπάγεται απευθείας στο τμήμα.